Wetenswaardigheden over de schoudersteun

De afbeelding toont een PACATO Classic schoudersteun voor viool
Afb. PACATO Classic schoudersteun

Schoudersteun voor viool

Om de viool stevig tussen kin en schouder te houden, gebruiken de meeste spelers een schoudersteun. Deze wordt aan het onderste deel van het muziekinstrument geklemd en rust op de schouder van de violist. Het is het belangrijkste hulpmiddel om de houding tijdens het spelen te reguleren. Er zijn steunen van metaal, hout en kunststof, en enkele zijn ook van carbon. Moderne modellen zijn ergonomisch gevormd of kunnen in de juiste vorm worden gebogen. Dit verhoogt het comfort aanzienlijk. Voor een gemakkelijke hantering is het gunstig als de schoudersteun zo klein mogelijk kan worden gemaakt, zodat hij niet te veel ruimte inneemt in de vioolkist.

Belangrijke eigenschappen van den schoudersteun

Er zijn twee doorslaggevende criteria bij de keuze van een schoudersteun. Ten eerste moet hij passen - dat wil zeggen dat hij heel goed op de schouder van de speler moet rusten en ook subjectief goed moet aanvoelen. Dit is erg belangrijk om niet verkrampt te raken tijdens het musiceren. Sommige steunen die violisten gebruiken kunnen ook in de "juiste" vorm worden gebogen, bijvoorbeeld de modellen van WOLF of Bonmusica. De hoogte van de steunen kan meestal ook flexibel worden ingesteld, zodat ze heel gemakkelijk in hoogte te verstellen zijn. In de meeste gevallen kun je ook de pootjes van de schoudersteun vervangen door langere of kortere versies om de optimale instelling op de viool te bereiken.

De afbeelding toont een BONMUSICA schoudersteun
Afb. BONMUSICA schoudersteun

Het tweede belangrijke punt is de tonale invloed van de schoudersteun op de klank van de viool of altviool. Het materiaal van de steun en de bevestiging ervan spelen hierbij een belangrijke rol. Het materiaal omdat het de trillingen van de violen in verschillende mate dempt of absorbeert of bepaalde klankspectra zowel positief als negatief kan beïnvloeden. Het effect van de materialen verschilt, maar zwaardere schoudersteunen dempen over het algemeen meer dan lichtere.

Ook de bevestiging is van groot belang. Een schoudersteun die aan het muziekinstrument wordt geklemd, dempt doorgaans meer dan vrij zwevende modellen zoals de WITTNER Hightech schoudersteun. Een systeem dat het probleem van demping volledig vermijdt is het PIRASTO Ultimate Combination System. Deze wordt dusdanig bevestigd dat de vrije trilling van de violen niet wordt verstoord. In ieder geval moet de uitrusting voor de professionele violist in hoogte verstelbaar zijn.
De afbeelding toont een Playonair-schouderkussen
Afb. PLAYONAIR Standard schouderkussen

Schouderkussen

Ondanks het grote aanbod aan vaste schoudersteunen wil er soms geen enkele echt passen. In dat geval kunnen de opblaasbare schouderkussens van PLAYONAIR uitkomst bieden. Ze passen altijd perfect, kunnen flexibel worden opgeblazen en zijn verkrijgbaar in verschillende maten.

Onderhoud van de schoudersteun

Om ervoor te zorgen dat de schoudersteun het instrument niet beschadigt, moet u regelmatig de toestand van de beugels controleren en deze zo nodig vervangen of vernieuwen. Dit garandeert een optimale grip van de schoudersteun op het instrument. Losse voetjes zijn ook verkrijgbaar en kunnen worden vervangen.

Waarop moet ik letten bij de aankoop van een schoudersteun voor viool?

Een belangrijk criterium bij de aankoop van schoudersteunen is hun verstelbaarheid. De schoudersteun moet passen bij het instrument en de anatomie van de speler. Verkeerd passende schoudersteunen leiden tot een verkrampte, gespannen houding. Het is belangrijk dat de breedte van de steun kan worden aangepast aan de body van het instrument, evenals de hoogte en de hoek van de steun aan de individuele speler, bijvoorbeeld met een lange hals.
Het materiaal van de schoudersteun en de bevestiging ervan spelen ook een rol, omdat zij de klank beïnvloeden. De trillingen van de violen worden verschillend gedempt of geabsorbeerd en bepaalde klankspectra kunnen zowel positief als negatief worden beïnvloed. Het effect van de materialen verschilt per geval. In het algemeen kan worden gesteld dat zware schoudersteunen iets meer dempen dan lichte.

Hoe gebruik je een schoudersteun en kinhouder voor viool?

Terwijl de schoudersteun voor elke opberging van de viool in de instrumentenkoffer wordt verwijderd, blijft de kinsteun altijd op het instrument. Dit betekent dat de schoudersteun voor elke speelsessie zodanig moet worden teruggeplaatst dat de kromming van de schoudersteun tegengesteld is aan de kromming van de onderkant van de viool; eenvoudig gezegd: er is een ovaal oppervlak tussen de onderkant van de viool of altviool en de schoudersteun. Aan de kant van de kinsteun moet de schoudersteun een lagere hoogte hebben dan aan de andere kant. De schoudersteun is correct afgesteld wanneer je je hoofd niet hoeft te draaien of je schouder hoeft op te trekken om de viool goed vast te houden.

Wanneer werd de schoudersteun voor viool uitgevonden?

In tegenstelling tot de kinhouder, die een uitvinding is van Louis Spohr van rond 1820, is er bij de schoudersteun een vrij vloeiende overgang van het gebruik van verschillende kussens naar de eigenlijke steun. De schoudersteun wordt beschouwd als een uitvinding uit de 20e eeuw. In de barokperiode werd de viool geheel zonder ondersteunende hulpmiddelen bespeeld. Bij concerten van barokorkesten kan men nog gemakkelijk het virtuoze musiceren waarnemen dat ook zonder dit hulpmiddel mogelijk is.

Welk soort schoudersteun is geschikt voor kinderen?

Hoe jonger het kind, hoe kleiner het op te vullen gebied tussen viool en kin of viool en schouder. Vaak is een schouderkusseng hier de beste keuze. Dergelijke schouderkussens zijn gemakkelijk te bevestigen en kunnen zo nodig steeds opnieuw worden gepositioneerd. Sommige modellen hebben een zelfklevend oppervlak dat volledig onschadelijk is voor de lak van de viool. Er bestaat geen gevaar voor krassen op de onderkant van de viool door het verkeerd bevestigen of losmaken van een schoudersteun.
Voor oudere kinderen of iedereen die de voorkeur geeft aan dit type ondersteuning, is er een ruime keuze aan schoudersteunen voor alle gangbare vioolmaten.

Welk voordeel biedt een schoudersteun voor strijkinstrumenten?

Een goed passende schoudersteun combineert bewegingsvrijheid tijdens het spelen met een veilige grip op het instrument. Hij vermindert het gevaar van het optrekken van de linkerschouder en maakt extreme positiewisselingen mogelijk, omdat de steunfunctie van de linkerhand achterwege kan blijven.